Nhằm chuyển đổi cây trồng, khai thác tiềm năng thế mạnh của vùng đất này, vụ Đông năm 2020, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng trị đã triển khai mô hình trồng khoai lang ruột vàng trên vùng đất cát ven biển. Qua đây giúp người dân tiếp nhận kỹ thuật mới được chuyển giao, nâng cao năng lực, trình độ thâm canh trong sản xuất và tìm ra những cây trồng thích ứng biến đổi khí hậu trên vùng cát ven biển này.
Mô hình được triển khai tại xã Triệu Vân, huyện Triệu Phong trên diện tích 2 ha, sử dụng giống khoai lang ruột vàng KL20-209. Đây là giống đã được Viện khoa học nông nghiệp Bắc Trung Bộ lai tạo, đã sản xuất ở nhiều tỉnh Bắc Trung Bộ cho kết quả rất tốt. Khoai lang KL20-209 có dạng hình cây bò lan, thân mập, gân lá, ngọn và lá non màu tím, có sức sống khỏe, khả năng sinh trưởng phát triển mạnh, nhanh bén rễ hồi xanh, chậm thoái hóa.

Tham gia mô hình các hộ dân được Trung tâm Khuyến nông hỗ trợ 70% giống và vật tư phân bón. Quá trình triển khai mô hình Trung tâm đã chỉ đạo Trạm Khuyến nông các huyện phối kết hợp cùng địa phương, Hội nông dân xã trong công tác chọn hộ, chọn điểm, triển khai mô hình. Kỹ sư Lê Thị Tú - Trung tâm Khuyến nông Quảng Trị cho biết: “Ngay từ đầu vụ chúng tôi đã triển khai tập huấn cho các hộ dân ủ phân hữu cơ, từ nguồn phân gia súc, gia cầm và phế phụ phẩm nông nghiệp để phục vụ nguồn phân cho mô hình. Trong quá trình triến khai mô hình với phương pháp bắt tay chỉ việc, bám sát cơ sở, trực tiếp hướng dẫn cho người dân quy trình trồng, chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh. Các ruộng khoai lang KL20-209 được gieo trồng đúng kỹ thuật, đảm bảo mật độ từ 38.000 - 40.000 khóm/ha”.
Đến nay sau hơn 3 tháng xuống giống trồng các hộ dân đang bắt đầu thu hoạch, chị Hoàng Thị Hạnh thôn 8, xã Triệu Vân vui vẽ tâm sự: nhờ có giống mới nên khoai trồng năm nay củ to, đẹp (trung bình 3-5 củ/kg) khoai có vỏ màu hồng tím nhìn rất bắt mắt, không bị sâu bệnh. Với 1 sào tôi trồng cho sản lượng trên 8 tạ, cao hơn 1 tạ so với vụ Đông năm trước tôi trồng giống khoai địa phương. Với giá bán tại ruộng 7.000đ/kg thì đã mang về cho gia đình tôi khoảng 3.300.000 tiền lãi. Tính ra, nếu trồng 1ha sẽ cho năng xuất 16 tấn và đưa về nguồn lãi 65 đến 66 triệu đồng, hiệu quả lớn như thế này vụ tới chắc chắn tôi sẽ nhân rộng ra phần diện tích đất còn lại của gia đình mình.
Ông Hồ Văn Phùng - Chủ tịch Hội nông dân xã Triệu Vân cho biết với đặc thù là xã vùng biển bãi ngang, đất đai nhiều nhưng đều là cát trắng bạc màu. Thực hiện chương trình chuyển đổi cây trồng thích ứng biến đổi khí hậu trên vùng cát và vùng ven biển. Với sự hỗ trợ của trung tâm Khuyến nông tỉnh chúng tôi đưa giống khoai lang KL20-209 vào trồng và kết quả cho thấy đây là cây trồng phù hợp, đem lại hiệu quả kinh tế cao, giúp người dân nâng cao thu nhập. Trong thời gian tới, Hội nông dân xã sẽ tiếp tục phối hợp với cơ quan chuyên môn hướng dẫn, hỗ trợ kỹ thuật để các hộ mở rộng diện tích sản xuất cây khoai lang này.
Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Quảng Trị, vùng cát ven biển của tỉnh có diện tích 48.686ha, bao gồm 30 xã, thị trấn, trải dọc theo các huyện ven biển: Vĩnh Linh, Gio Linh, Triệu Phong và Hải Lăng. Nhằm đầu tư phát triển và khai thác thế mạnh vùng cát, tỉnh Quảng Trị đã có nhiều chủ trương, như ban hành Nghị quyết số 04-NQ/TU của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XIII về phát triển kinh tế - xã hội miền biển, vùng cát, tạo nên những chuyển biến tích cực trên các lĩnh vực của đời sống xã hội, đưa nông nghiệp miền biển và vùng cát phát triển theo hướng bền vững. 
Thông qua việc triển khai mô hình trồng khoai lang ruột vàng, sẽ giúp cho chính quyền địa phương và đặc biệt là bà con nông dân tại các xã ven biển mạnh dạn chuyển đổi cây trồng trên đất cát ven biển. Đây là cơ sở để người dân áp dụng và tuyên truyền, vận động nông dân áp dụng vào thực tế sản xuất tại địa phương, nhằm mang lại hiệu quả kinh tế.
Trao đổi với chúng tôi ông Trần thanh Hiền - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT Quảng Trị cho biết những năm gần đây ngành nông nghiệp đã có nhiều chính sách khuyến khích người dân chuyển đổi sinh kế, phát triển sản suất đánh thức tiềm năng những vùng đất cát ven biển. Cùng với các cây trồng như đâu đen xanh lòng, dưa hấu, ném thì cây khoai lang ruột vàng KL 20-209 sẽ là cây trồng góp phần cải tạo vùng đất cát ven biển, nâng cao giá trị kinh tế trên cùng một diện tích, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho nhiều nông dân nơi đây. 
Từ hiệu quả mô hình mang lại tôi đề nghị lãnh đạo UBND các huyện, phòng Nông nghiệp và PTNT và một số cơ quan chuyên môn, tiếp tục hỗ trợ, triển khai mô hình, đánh giá và nhân rộng giống khoai lang KL20-209 ở những vùng cát ven biển và những vùng đất bỏ hoang trong vụ Hè Thu do thiếu nước sản xuất. Để mô hình phát triển bền vững chính quyền các địa phương cần có sự kết nối, liên kết tiêu thụ, định hướng sản xuất hàng hóa để bà con yên tâm mở rộng sản xuất, tăng kỹ thuật thâm canh và năng cao hiệu quả kinh tế, ổn đinh đời sống cho bà con vùng ven biển.

Tác giả bài viết: Phan Việt Toàn