Những  năm trước, gia đình anh Trần Phước Khanh ở thôn Gia Độ, xã Triệu Độ chủ yếu trồng lúa nước. Tuy nhiên, qua nhiều đợt mưa lũ, đất cát bồi lấp ruộng, dù đã dành nhiều thời gian, công sức cải tạo nhưng phần lớn diện tích lúa của gia đình anh vẫn bị thiếu nước, thậm chí bị nhiễm mặn, ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng lúa. Được xã tuyên truyền, vận động, đồng thời tích cực học hỏi kinh nghiệm của những nông dân khác, vụ hè thu năm 2020 anh Khánh quyết định chuyển đổi 1.000 m2 đất lúa thiếu nước sang trồng dưa hấu. Nhờ chăm sóc kỹ, ruộng dưa hấu của gia đình anh phát triển tốt, cho năng suất, chất lượng cao, thu nhập cao hơn 2 - 3 lần so với trồng lúa trước đây. Anh Khanh chia sẻ: “Vụ hè thu năm ngoái, sau khi thu hoạch xong dưa hấu, gia đình tôi chuyển qua trồng đậu xanh, khoai, luân canh gối vụ, riêng đậu xanh thu về hơn 40 triệu đồng. Vụ hè thu năm nay chúng tôi tiếp tục luân canh trồng dưa hấu, đậu xanh, khoai. Tôi thấy các loại cây trồng cạn thay thế cây lúa thiếu nước rất phù hợp, giúp cho gia đình tôi và người dân trong xã có thu nhập ổn định, không phải lãng phí khi để đất ruộng bỏ hoang trong vụ hè thu”.
  Được biết  tổng diện tích đất nông nghiệp toàn xã hiện có 583,55 ha, trong đó đất trồng lúa 457 ha. Để cây lúa ở địa phương phát triển bền vững, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân, thời gian qua UBND xã đã tập trung chỉ đạo các bộ phận chuyên môn, giám đốc các hợp tác xã chủ động trong sản xuất, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh hại lúa và một số cây trồng khác. Chú trọng đưa các loại giống có năng suất cao, phù hợp với biến đổi khí hậu vào sản xuất như: Đài Thơm 8, Bắc Thơm 7, HC95 và đưa vào khảo nghiệm 6 ha giống lúa ST 24, 25 tại HTX An Lợi gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm chủ lực địa phương. Chỉ đạo triển khai gieo trồng đúng khung lịch thời vụ, bảo đảm nguồn nước tưới cho sản xuất. Triển khai các biện pháp kỹ thuật thâm canh cây trồng, áp dụng các biện pháp kỹ thuật như IPM, ICM vào sản xuất đem lại hiệu quả cao.
Những năm gần đây, biến đổi khí hậu đã tác động mạnh đến sản xuất nông nghiệp ở các xã ven biển, trong đó có Triệu Độ. Tình trạng mặn xâm nhập ngày càng gia tăng cả diện tích lẫn mức độ. Theo thống kê của UBND xã Triệu Độ, toàn xã có khoảng 120 ha đất lúa thiếu nước trong vụ hè thu. Để thích ứng với biến đổi khí hậu, cùng với biện pháp xây dựng công trình giúp ngăn mặn, giữ ngọt, từ năm 2019 đến nay, xã chú trọng công tác tuyên truyền, hướng dẫn, vận động nông dân chuyển đổi những vùng đất cao trồng lúa bị thiếu nước sang trồng một số cây màu phù hợp như dưa hấu, dưa lê, đậu các loại, khoai lang… 
Sau hơn 2 năm tập trung thực hiện, bước đầu xã chuyển đổi thành công 4 ha đất lúa thiếu nước sang các loại cây trồng cạn. Các loại cây thay thế cho lúa thiếu nước đều cho năng suất, chất lượng cao, đầu ra sản phẩm ổn định. Trong đó, dưa hấu là loại cây trồng thích hợp nhất, cho giá trị kinh tế cao hơn các loại hoa màu khác. Bình quân mỗi héc ta dưa hấu đưa lại cho nông dân nguồn thu nhập khoảng 200 triệu đồng, trừ chi phí cho lãi ròng 150 triệu đồng. Với sự quan tâm, định hướng của chính quyền địa phương cùng tinh thần vượt khó của nông dân, việc chuyển đổi diện tích lúa thiếu nước sang các loại cây trồng cạn ở Triệu Độ hiện nay là phù hợp, góp phần nâng hiệu quả kinh tế trên một đơn vị diện tích, đảm bảo thu nhập cho người dân, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Ông Nguyễn Hữu Phận, Phó Chủ tịch UBND xã Triệu Độ cho biết: “Thời gian qua, xã đã thực hiện việc chuyển đổi đất lúa thiếu nước sang các loại cây trồng cạn rất hiệu quả, đặc biệt là đối với dưa hấu, dưa lê. Thời gian tới, để góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, xã nhân rộng các giống lúa mới năng suất, chất lượng cao vào sản xuất thay thế các giống lúa cũ. Tiếp tục phát triển mô hình cánh đồng lớn ở các HTX, nhân rộng giống lúa ST24, ST25 ra diện tích 30 ha gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm. Chú trọng ứng dụng các tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào gieo trồng, chăm sóc cây lúa và cây màu. Phấn đấu bình quân mỗi năm chuyển đổi từ 1 - 2 ha đất lúa thiếu nước sang các loại cây trồng cạn, giúp người dân nâng cao giá trị sản phẩm trên cùng đơn vị diện tích canh tác”.

Tác giả bài viết: Hồng Lĩnh - Minh Kha