Trồng lúa bằng kỹ thuật canh tác tự nhiên là phương thức sản xuất mới, đảm bảo cung cấp gạo sạch cho người tiêu dùng. Đây là phương thức sản xuất khác rất nhiều so với sản xuất lúa thông thường, sử dụng phân bón và phòng trừ sâu bệnh đều được chế biến từ nguyên liệu sẵn có tại hộ gia đình như: các loài ốc, cá tạp, vỏ trứng, rau khoai, thân cây chuối, ớt, tỏi… nông dân sản xuất ra các chế phẩm vi sinh nhằm cung cấp dinh dưỡng cho cây lúa thay vì sử dụng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật.
Mô hình sử dụng giống HN6 và thực hiện tại 2 điểm, thôn Vân Tường: 02 ha với 08 hộ thực hiện, thôn Linh An: 08 ha với 45 hộ thực hiện. Tham gia mô hình các hộ dân được dự án hỗ trợ 100% giống và các vật tư thiết yếu để làm chế phẩm sinh học phun cho lúa.
Trao đổi với chúng tôi Kỹ sư Trần Thị Thúy, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Trị, cán bộ kỹ thuật chỉ đạo mô hình cho biết trong quá trình thực hiện mô hình trung tâm đã tập huấn, hướng dẫn tận tình theo cách cầm tay chỉ việc, và thực hiện 3 không, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, không sử dụng thuốc trừ cỏ, không sử dụng phân hóa học mà sử dụng bằng các chế phẩm sinh học tự điều chế từ thảo dược và sản phẩm nông nghiệp, thủy sản có sẵn trên địa bàn. 
Ngoài khâu làm đất và thu hoạch, các công đoạn khác chủ yếu bằng lao động thủ công. Sản phẩm tạo ra là gạo sạch được đăng ký chất lượng theo quy định. Khi tham gia các lớp tập huấn của mô hình, các hộ sẽ hiểu được lợi ích của canh tác tự nhiên, và biết cách làm các chế phẩm sinh học từ các vật liệu rất đơn giản như: cơm, đường, trái cây, thân cây, ốc, cá…
Gặp chúng tôi chị Nguyễn Thị Lựu, thôn Vân Tường vui vẽ nói. “Thực hiện mô hình lúa canh tác tự nhiên, tuy triển khai có tốn nhiều công chăm sóc nhưng bù vào đó giá bán cao hơn. Lợi ích mà mô hình đã đem lại cho gia đình tôi là những bữa ăn đủ dinh dưỡng và an toàn, đồng thời chúng tôi có một môi trường sống trong lành, bảo vệ sức khỏe cho tôi và mọi người nơi đây”.
Còn ông Lê Công Giáo, thôn Linh An, xã Triệu Trạch cho biết ruộng lúa gia đìnhg ông được phun chế phẩm dinh dưỡng và thảo mộc do đó lội không còn bị ngứa, phun xong không bị mệt như phun hóa chất bảo vệ thực vật. “Các con tôi, thỉnh thoảng vẫn theo tôi ra thăm đồng lúa, không còn sợ ảnh hưởng sức khỏe như trước nữa. Nhờ áp dụng canh tác tự nhiên mà vụ này vùng ruộng của gia đình tôi lúa không bị đạo ôn. Trên ruộng có nhiều ếch nhái xuất hiện trở lại. Nếu làm mô hình canh tác tự nhiên này mà nhà nào tích cực và nhiệt tình làm thì sản lượng không thua gì mấy lúa không canh tác, mà chất lượng lại cao hơn. Những vụ tới tôi vẫn tiếp tục áp dụng làm và nhân rộng”, ông Giáo vui vẽ nói. 
Mặc dù đây là vụ đầu tiên bà con sản xuất theo phương thức này, nhưng năng suất lúa canh tác tự nhiên đạt 53-54 tạ/ha, gần tương đương lúa thông thường 2-4 tạ/ha, lúa bán ra với giá cao hơn 2.000đ/kg nên lợi nhuận cuối cùng của lúa canh tác tự nhiên cao lúa thông thường hơn 10 triệu đồng/ha. 
Ông Lê Công Pháp - Nhóm trưởng nhóm canh tác tự nhiên, xã Triệu Trạch cho hay: trong thời điểm người dân lo lắng nhiều về sử dụng nông sản không an toàn như hiện nay thì việc sản xuất lúa bằng phương thức canh tác tự nhiên sẽ là hướng đi mới có thể cung cấp nguồn thực phẩm sạch cho thị trường.

Các HTX lân cận tham quan học tập mô hình 

Đầu tư thực hiện mô hình sẽ giúp người dân trong khu vực và trực tiếp là nhóm trồng lúa canh tác tự nhiên sẽ thay đổi được lối canh tác truyền thống và thay vào đó là phương thức canh tác mới an toàn hơn cho con người, môi trường và sinh thái, đem lại lợi nhuận cao hơn. Đồng thời, người dân được trang bị về kiến thức khoa học kỹ thuật, được hỗ trợ về kiến thức tìm kiếm thị trường và liên kết tiêu thụ nông sản.
Trao đổi với chúng tôi ông Trần Đông - Phó Chủ tịch UBND xã Triệu Trạch, huyện Triệu Phong cho biết: Ưu điểm lớn nhất của mô hình là người dân có thể sản xuất ra nông sản sạch cung ứng cho thị trường, họ được bảo vệ sức khỏe khi không tiếp xúc với hóa chất độc hại. “Chúng tôi cũng đã phối hợp với Công ty Thương mại Quảng Trị và HTX Nông sản sạch Triệu Phong để bao tiêu sản phẩm lúa canh tác tự nhiên cho bà con. Định hướng của UBND xã trong thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện mô hình canh tác tự nhiên và sẽ nhân rộng cho các đơn vị trên địa bàn toàn xã”, ông Đông nói.
Sử dụng phương pháp canh tác tự nhiên tác động tích cực đến môi trường xung quanh, tới sức khỏe cho người sản xuất và người tiêu dùng. Việc xây dựng mô hình sẽ là cơ hội, là động lực cho địa phương và nhân dân mở rộng quy mô sản xuất, hướng đến nền nông nghiệp hữu cơ, môi trường sinh thái được cải thiện, điều kiện sống và thu nhập, kinh tế của người dân dần được tăng lên.

Tác giả bài viết: Phan Việt Toàn