Sau khi Triều đình nhà Nguyễn đầu hàng thực dân Pháp, phong trào yêu nước của Nhân dân ta diễn ra sôi nổi, dấy lên hàng trăm cuộc khởi nghĩa vũ trang của các sĩ phu, văn thân yêu nước. Tuy nhiên, các phong trào cứu nước và các cuộc khởi nghĩa vũ trang dù tràn đầy nhiệt huyết yêu nước, đức hi sinh cao cả, với nhiều tấm gương anh dũng nhưng đều thất bại do thiếu đường lối đúng đắn. Đến những năm đầu thế kỷ XX, với ảnh hưởng của cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga, những hoạt động yêu nước của Nguyễn Ái Quốc và các phong trào đấu tranh trên khắp cả nước. Tháng 6/1925, Hội “Việt Nam độc lập Đảng” ra đời do Nguyễn Đình Cương, công chức lục bộ đứng đầu với mục tiêu làm cách mạng dân tộc dân chủ. Nắm bắt tình hình đó, tại Triệu Thành, một số thanh niên trí thức yêu nước ở thôn An Tiêm như Đoàn Lân, Trần Ngung, Lê Ngọc Uynh thường nhóm họp tại khu Mộ Súng để cùng nhau bàn luận về thời cuộc, đọc sách báo, tìm hiểu các cuộc đấu tranh cách mạng trên thế giới và các phong trào yêu nước của Nhân dân ta. 

Được quê hương đùm bọc che chở, từ những năm 1926, thôn An Tiêm đã quy tụ nhiều tổ chức yêu nước đứng chân hoạt động. Từ ảnh hưởng của nhóm “Việt Nam độc lập Đảng” và sau đó là Chi hội “Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí hội” của phủ Triệu Phong và thị xã Quảng Trị; năm 1927 Chi hội “Việt Nam cách mạng Thanh niên” An Tiêm được thành lập. Chi hội lúc đầu gồm các đồng chí Đoàn Lân, Trần Ngung, Lê Công Uynh… Các hội viên Chi hội An Tiêm một mặt tiếp thu trực tiếp các chủ trương của Tỉnh bộ để hoạt động, mặt khác ra sức vận động Nhân dân tham gia hưởng ứng các phong trào đấu tranh do chi hội tổ chức.

Đầu năm 1929, sau khi Chủ nghĩa Mác - Lê nin truyền bá vào Quảng Trị, nhóm cộng sản đầu tiên ở Quảng Trị được thành lập gồm 7 đồng chí, do đồng chí Nguyễn Đình Cương đứng đầu; trong số 7 đảng viên cộng sản đầu tiên ấy, thôn An Tiêm tự hào có 2 đồng chí Đoàn Lân và đồng chí Trần Ngung. Trước sự đàn áp khốc liệt của thực dân Pháp, nhiều chiến sĩ cộng sản đã bị bắt, bị tra tấn hết sức dã man nhưng vẫn bất khuất, kiên cường, giữ vững ý chí, không hề sợ hãi. Ở trong tù, các chiến sĩ cộng sản vẫn nung nấu thành lập một chi bộ cộng sản để lãnh đạo quần chúng làm cách mạng. Đồng chí Đoàn Lân trong thư gửi cho các đồng chí ở An Tiêm, tháng 10 năm 1929, có đoạn: “Phải tổ chức lại Chi bộ đỏ, tìm liên lạc đỏ ở Nghệ Tĩnh và phía Bắc, anh em An Tiêm hãy tiếp tục sự nghiệp cách mạng… xiềng xích gông cùm là đồ luyện côn, cơm vắt, áo tù là thuốc bổ não. Anh chị em hãy tiến lên! tiến lên! giữ vững tinh thần tiếp tục sự nghiệp cách mạng; không sợ chết, không sợ tù, không sợ tra tấn… cứ tiếp tục hoạt động theo mục tiêu, phương hướng đấu tranh của Đông dương Cộng sản Đảng”. Bức thư đã trở thành nguồn động lực sức mạnh to lớn cho các chiến sĩ cộng sản thôn An Tiêm khẩn trương thành lập chi bộ cộng sản. 

Mặc dù sống trong lòng địch với hàng rào vây quanh, sự kìm kẹp hết sức gắt gao của kẻ địch và đầy rẫy mật vụ, gián điệp, chỉ điểm nhưng một số đồng chí có tư tưởng tốt của quê hương An Tiêm - Triệu Thành đã bí mật họp bàn, mưu trí, dũng cảm cùng với các tổ chức chính trị ở bên ngoài chọn thời điểm thích hợp để thành lập Chi bộ An Tiêm. Được sự chỉ đạo của các chiến sĩ Cộng sản đầu tiên của Quảng Trị, ngày 17/11/1929, nhân dịp kỷ niệm 12 năm thắng lợi Cách mạng Tháng Mười Nga, Chi bộ Cộng sản An Tiêm nhóm họp tại đình làng An Tiêm và tuyên bố thành lập. Chi bộ gồm 5 đồng chí: Đoàn Bá Thừa (Đoàn Thị), Nguyễn Kháng, Nguyễn Bệc (Đạo), Nguyễn Thị Trúc, Lê Dỏ; đồng chí Đoàn Bá Thừa được bầu làm Bí thư Chi bộ. Đây là Chi bộ Cộng sản đầu tiên của huyện Triệu Phong và của tỉnh Quảng Trị.

Mảnh đất vốn có truyền thống yêu nước nồng nàn và ý chí kiên cường, bất khuất, sự ra đời của chi bộ Cộng sản ở An Tiêm là sự kiện chính trị có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là đỉnh cao của phong trào yêu nước, như một tất yếu lịch sử, đáp ứng phong trào cách mạng của tỉnh Quảng Trị và huyện Triệu Phong lúc bấy giờ; chấm dứt thời kỳ khủng hoảng trong lãnh đạo, chỉ đạo phong trào yêu nước ra đời trước đó. Chi bộ An Tiêm được thành lập đã nhanh chóng tập hợp, tuyên truyền, giác ngộ nhiều quần chúng yêu nước, tiến bộ, tiến hành đấu tranh chống thực dân, phong kiến; mở đầu cho sự ra đời các chi bộ đảng đầu tiên của Quảng Trị cũng như sự ra đời của các chi bộ Triệu Phong sau này.

Trải qua 95 năm kể từ ngày thành lập, Chi bộ An Tiêm luôn gắn với sự nghiệp lãnh đạo cách mạng của Đảng, góp phần giành thắng lợi vẻ vang trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, giải phóng đất nước; biết bao người con ưu tú của quê hương An Tiêm đã anh dũng cống hiến và hi sinh xương máu cho độc lập, tự do của Tổ quốc, hạnh phúc của Nhân dân như đồng chí Đoàn Bá Thừa, Trần Ngung, Lê Ngọc Uynh. Đặc biệt, tấm gương hy sinh anh dũng của đồng chí Đoàn Lân trước mọi cực hình tra tấn dã man của bọn cai ngục nhà đày Lao Bảo là biểu tượng cao đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng cho thế hệ sau học tập, noi theo.

Trong kháng chiến, thôn An Tiêm nói riêng và xã Triệu Thành nói chung còn là mảnh đất nuôi dưỡng nhiều đồng chí cán bộ cao cấp của Đảng và Nhà nước như đồng chí Đặng Thí, Đoàn Thị, Đặng Soa, Bùi Lan, Trần Hữu Dực, Hoàng Thị Ái… Đặc biệt là đồng chí Tổng Bí thư Lê Duẩn, nhà lãnh đạo kiệt xuất, chiến sĩ cộng sản kiên trung, người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, người con ưu tú của quê hương Triệu Thành. Và nơi đây đã từng diễn ra nhiều hội nghị quan trọng của Đảng bộ tỉnh và huyện trong những năm đầu hoạt động cách mạng. Đình làng, bến đò An Tiêm ngày nay đã trở thành niềm tự hào, là địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng của quê hương, nhất là cho thế hệ trẻ.

Sau khi đất nước được thống nhất, phát huy truyền thống của quê hương cách mạng, tự hào là quê hương đồng chí Tổng Bí thư Lê Duẩn; cán bộ, đảng viên và Nhân dân thôn An Tiêm đã vượt qua mọi khó khăn, nỗ lực đoàn kết, đồng sức đồng lòng cùng với Nhân dân huyện nhà chung tay xây dựng và kiến thiết quê hương. Dưới sự chỉ đạo của Đảng uỷ xã Triệu Thành, những năm qua chi bộ An Tiêm đã lãnh đạo các tổ chức chính trị - xã hội và Nhân dân trong thôn thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của địa phương, hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu kế hoạch UBND xã giao với các thành tựu nổi bật như:

Về phát triển kinh tế và xây dựng NTM: Phát huy thế mạnh của vùng ven thị xã Quảng Trị, cán bộ và Nhân dân thôn An Tiêm rất tích cực lao động sản xuất, vì vậy hộ giàu ngày một tăng lên, hộ nghèo giảm còn 0.3%; thu nhập bình quân đầu người năm 2023 đạt 57 triệu đồng/người/năm; cơ sở hạ tầng của thôn được đầu tư xây dựng khang trang, bộ mặt nông thôn An Tiêm ngày càng khởi sắc.

Về văn hóa - xã hội: Thực hiện tốt phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá” ở khu dân cư; đến nay 100% gia đình trong thôn đạt danh hiệu gia đình văn hóa; con em trong độ tuổi đi học đều được đến trường; 100% gia đình, dòng họ đều có ý thức giáo dục các thành viên  thực hiện tốt các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, các quy định trong việc cưới, việc tang và lễ hội.

Về quốc phòng - an ninh: Cán bộ và Nhân dân An Tiêm luôn thực hiện tốt phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, đảm bảo tốt chỉ tiêu giao quân hằng năm; phòng chống có hiệu quả các tệ nạn xã hội tại địa phương; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được ổn định.

Về công tác xây dựng Đảng: Hiện nay, chi bộ An Tiêm có 28 đảng viên; xác định vai trò nồng cốt chính trị ở địa phương, chi bộ đã không ngừng đẩy mạnh công tác xây dựng đảng, phát triển đảng viên mới, trung bình mỗi năm kết nạp từ 1 - 2 đảng viên. Vì vậy, Chi bộ An Tiêm nhiều năm liền đạt danh hiệu “Trong sạch, vững mạnh xuất sắc” được Huyện ủy, Đảng ủy xã Triệu Thành tặng nhiều giấy khen.

Kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Chi bộ An Tiêm (17/11/1929 - 17/11/2024). Trong niềm tự hào, phấn khởi của quê hương, đất nước đang từng ngày thay da đổi thịt, phát triển đi lên, cán bộ và Nhân dân thôn An Tiêm càng tự hào về truyền thống vẻ vang của Chi bộ. Bước tiếp trên con đường đổi mới, xây dựng quê hương; cán bộ, đảng viên và Nhân dân thôn An Tiêm cũng như toàn dân xã Triệu Thành luôn nhớ lời Tổng Bí thư Lê Duẩn căn dặn khi Người về thăm quê: “Sống phải lao động, tình thương và lẽ phải” là nguồn động lực to lớn để vượt qua mọi khó khăn, thách thức, ra sức phấn đấu xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh./.

Hoàng Linh Đồng