Vụ đông xuân năm nay Hợp tác xã Đông Bào, xã Triệu Sơn đưa vào gieo cấy trên 50 ha lúa. Trao đổi với chúng tôi ông Lê Viết Hiển - Giám đốc HTX Đông Bào cho biết, mặc dù tuân thủ đúng theo khung lịch thời vụ nhưng do năm 2020 lũ lụt lớn lượng phù sa nhiều, hiện nay điều kiện thời tiết thuận lợi cho cây lúa phát triển cũng là điều kiện thuận lợi cho sâu bệnh xuất hiện, đặc biệt bệnh đạo ôn trên lá. “Qua thăm đồng chúng tôi thấy bệnh đạo ôn lá bắt đầu xuất hiện trên diện tích 8 ha, bệnh chớm nhẹ với tỷ lệ 5-7%. Kinh nghiệm chỉ đạo sản xuất tại đơn vị cho thấy, bệnh đạo ôn lá nếu không phòng trừ triệt để thì đến khi cây lúa chuyển sang giai đoạn làm đòng rất dễ bị bệnh đạo ôn cổ bông, ảnh hưởng lớn đến năng suất lúa sau này. Do vậy, để cây lúa sinh trưởng tốt, hạn chế sâu bệnh hại, HTX đang cùng với Trạm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật liên huyện Triệu Phong và Thị xã Quảng Trị tích cực thăm đồng, trực tiếp hướng dẫn cho xã viên cách phòng trừ, không để cho bệnh bùng phát và lây ra diện rộng”, ông Hiển cho hay.
Thạc sĩ Thái Thị Kim Tuyến - Trạm Trồng Trọt và Bảo vệ thực vật liên huyện Triệu Phong và Thị xã Quảng Trị cho biết, qua điều tra khảo sát hiện nay trên địa bàn huyện Triệu Phong bệnh đạo ôn đã phát sinh và gây hại trên 15 ha lúa, tại các địa phương có cơ cấu giống lúa HC95, Bắc thơm7. Điều kiện thời tiết thuận lợi, nhiệt độ thấp, ẩm độ cao, đêm và sáng sớm có sương mù, trời âm u kết hợp với giai đoạn này bà con đang thực hiện các biện pháp chăm sóc như tỉa dặm, bón thúc phân là điều kiện thuận lợi cho bệnh đạo ôn phát sinh gây hại trên các trà lúa gieo sớm, các chân ruộng gieo dày, bón phân không cân đối, bón thừa đạm, nhất là trên đất cát hoặc trên đất có tầng canh tác mỏng. 

Bệnh đạo ôn gây hại ở tất cả các giai đoạn sinh trưởng và trên các bộ phận của cây lúa như lá, cổ bông, hạt. Bệnh có thể làm giảm tới 70% năng suất lúa, thậm chí mất trắng nếu không phòng trừ kịp thời và đúng kĩ thuật. “Bệnh đạo ôn có đặc điểm là bệnh xuất hiện tập trung trên lá lúa. Ban đầu có những chấm nhỏ như đầu kim, có mầu xám xanh giống như bị luộc nước sôi, sau đó chuyển sang màu nâu, lan dần ra thành những vết hình thoi trên lá, xung quanh màu nâu đậm, giữa màu xám trắng lá. Khi bị bệnh nặng, nó làm lụi toàn bộ lá của cây lúa và sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sự sinh trưởng của cây lúa sau này, làm giảm năng suất nếu không phát hiện sớm và xử lý kịp thời. Để kịp thời phòng trừ và ngăn chặn sự lây lan trên diện rộng của bệnh đạo ôn hại lúa, Trạm TT&BVTV đã cùng với các ngành chuyên môn của huyện tăng cường cán bộ về cơ sở cùng với nông dân thăm đồng để theo dõi sát diễn biến sâu bệnh hại, đặc biệt là bệnh đạo ôn, kịp thời hướng dẫn các biện pháp phòng trừ bệnh”, chị Tuyến nói.

Để kịp thời phòng trừ , tránh trường hợp chủ quan và ngăn chặn sự lây lan trên diện rộng của bệnh đạo ôn hại lúa, thạc sĩ Thái Thị Kim Tuyến khuyến cáo bà con cần thường xuyên thăm đồng để kịp thời phát hiện bệnh. Vệ sinh đồng ruộng, làm sạch cỏ hai bờ để hạn chế nguồn bệnh ban đầu. Bón phân cân đối, đặc biệt không bón thừa đạm. Quản lý nước  hợp lý, không nên để ruộng khô nước vào các giai đoạn lúa dể mẫn cảm với bệnh. Khi ruộng đã nhiễm bệnh, cần tiến hành các biện pháp phòng trừ: Giữ nước trong ruộng. Trên những chân ruộng bị bệnh phải ngừng bón tất cả các loại phân và các chất kích thích sinh trưởng, tăng cao mức nước trong ruộng, phun thuốc phòng trừ sớm khi bệnh có tỷ lệ từ 5% trở lên bằng các loại thuốc có hoạt chất Tricyclazole, Isoprothiolane, Fenoxanil + Isoprothiolanennhư: Beam, Flash, Fillia, Fujione, City USA, Map Famy,... theo liều lượng khuyến cáo  trên bao bì. Lưu ý khi phun phải đảm bảo ít nhất 20 lít nước thuốc đã pha trên 1 sào 500m2 và phải phun ướt đều lá, vùng bị nặng phải phun tiếp lần hai sau lần một 5 - 7 ngày. Những ruộng có tỷ lệ bệnh cao phải phun phòng trước khi lúa trổ  5-7 ngày để hạn chế  bệnh đạo ôn cổ bông. Những ruộng đã nhiễm bệnh đạo ôn sau khi phun thuốc, bệnh ngừng phát triển mới được bón phân.

Tác giả bài viết: Phan Việt Toàn