Năm 2018, di tích “Các địa điểm liên quan đến Dinh Chúa Nguyễn (1558 – 1626)” xã Triệu Ái, xã Triệu Giang, thị trấn Ái Tử, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch xếp hạng di tích Quốc gia, bao gồm 10 địa điểm di tích là: Dinh Ái Tử, Chợ Hôm, Tàu Tượng, Mô Súng, Cồn Tập (thuộc xã Triệu Ái); Dinh Trà Bát, Dinh Cát, Ghềnh Phủ, Bãi Trận (thuộc xã Triệu Giang) và Miếu Trảo Trảo Phu nhân (thuộc thị trấn Ái Tử). Tuy nhiên, do trải qua một thời gian dài và ảnh hưởng của thiên tai nên hầu hết các địa điểm di tích này đã bị thay đổi, biến dạng, chỉ còn lại những dấu tích khảo cổ ẩn chứa trong lòng đất. Do đó, việc bảo quản, tôn tạo và phục hồi các địa điểm di tích này là hết sức cấp bách và quan trọng. 
Hội nghị đã nghe cơ quan chủ trì xây dựng nhiệm vụ lập quy hoạch trình bày toàn bộ nội dung Hồ sơ nhiệm vụ lập quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích Quốc gia “Các địa điểm liên quan đến Dinh Chúa Nguyễn (1558 – 1626)” có 02 mục tiêu chính, đó là: Bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích và phát huy giá trị di tích vào phát triển kinh tế - xã hội của huyện, nhất là phát triển du lịch. Phạm vi nghiên cứu và quy mô nghiên cứu lập quy hoạch tại các xã Triệu Ái, Triệu Giang và thị trấn Ái Tử với diện tích 513 ha. Phạm vi lập quy hoạch tại thôn Ái Tử, xã Triệu Ái; thôn Trà Liên, thôn Phú Mỹ Kiên, xã Triệu Giang; Tiểu khu 4, thị trấn Ái Tử với diện tích 33,34ha, trong đó khu vực bảo vệ di tích là 9,95 ha, khu vực hỗ trợ phát huy giá trị di tích là 23,38 ha. Ý tưởng lập quy hoạch được chia làm 3 không gian, gồm: Không gian lễ hội, Không gian tưởng niệm và Không gian kết nối. 
Tại hội nghị, các đại biểu đã tham gia nhiều ý kiến, bổ sung vào Hồ sơ nhiệm vụ lập quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích Quốc gia “Các địa điểm liên quan đến Dinh Chúa Nguyễn (1558 – 1626)”, trong đó nổi bật một số vấn đề: Cần thống nhất tên gọi hồ sơ nhiệm vụ lập quy hoạch cho phù hợp, chính xác; bổ sung các văn bản căn cứ pháp lý cần thiết, rút gọn hồ sơ quy hoạch để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, xây dựng dự toán kinh phí lập nhiệm vụ quy hoạch. Sớm tiến hành sưu tầm các hiện vật, tư liệu có liên quan thời chúa Nguyễn để phục vụ công tác trưng bày, giới thiệu. Cần đánh giá tác động của thiên tai đối với những nơi được quy hoạch, đồng thời sớm cắm mốc khoanh vùng, bảo vệ di tích….

Phát biểu kết luận tại Hội nghị, đồng chí Phan Quang Giải - UVBTVHU - Phó Chủ tịch HĐND, Chủ tịch Hội Khoa học kỹ thuật và Làm vườn huyện nhấn mạnh: Năm 2023 là năm kỷ niệm 465 năm Đoan quận công Nguyễn Hoàng dựng nghiệp trên đất Triệu Phong (1558 - 2023), thời gian vừa qua, Ban Thương vụ Huyện uỷ, UBND huyện đã xây dựng kế hoạch kỷ niệm 465 năm Đoan quận công Nguyễn Hoàng dựng nghiệp trên đất Triệu Phong, tưởng niệm 410 năm Ngày mất của Chúa Tiên Nguyễn Hoàng (20/7/1613 – 20/7/2023) và chỉ đạo các ngành liên quan khẩn trương lập nhiệm vụ quy hoạch để làm cơ sở lập đồ án quy hoạch và từng bước đầu tư xây dựng các công trình tri ân, tôn vinh Chúa Tiên Nguyễn Hoàng và các vị khai quốc công thần thời chúa Nguyễn ở Đàng Trong đã có công lao to lớn trong việc mở mang bờ cõi đất nước. Hồ sơ nhiệm vụ lập quy hoạch lấy kiến được chuẩn bị công phu, chu đáo và đầy đủ các ý tưởng vừa đảm bảo bảo tồn, tôn tạo, phục dựng, vừa phát huy giá trị di tích. Để tham gia góp ý hoàn chỉnh nhiệm vụ quy hoạch, với chức năng tư vấn, phản biện Hội Khoa học kỹ thuật và Làm vườn huyện đề nghị cần bổ sung các nội dung: Thống nhất tên gọi là “Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích Quốc gia “Các địa điểm liên quan đến dinh Chúa Nguyễn (1558 – 1626)” xã Triệu Ái, xã Triệu Giang, thị trấn Ái Tử, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị”; Về cơ sở pháp lý cần bổ sung Đề án 858 của UBND huyện và Nghị quyết 06 của HĐND huyện về phát triển du lịch huyện Triệu Phong và một số văn bản chuyên ngành liên quan khác. Thống nhất ý tưởng quy hoạch gồm 3 không gian: Không gian lễ hội, Không gian tưởng niệm và Không gian kết nối, đồng thời chọn Dinh Ái tử làm Dinh chính cho toàn bộ quần thể di tích để đầu tư các hạng mục công trình phù hợp. 
Hội khoa học kỹ thuật và Làm vườn huyện sẽ tổng hợp các ý kiến tham gia để gửi UBND huyện xem xét cho ý kiến, góp phần chỉnh sửa hoàn chỉnh nhiệm vụ lập quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích Quốc gia “Các địa điểm liên quan đến dinh Chúa Nguyễn (1558 – 1626)” xã Triệu Ái, xã Triệu Giang, thị trấn Ái Tử, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị.

Tác giả bài viết: Hữu Thái